Các Tấm Pin Mặt Trời Bị Hư Hỏng, Quá Thời Hạn Có Được Xem Là Rác Thải Nguy Hại Hay Không?

Thẩm tra dự thảo Luật Điện lực (sửa đổi), Uỷ ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu, bổ sung nguyên tắc về bảo vệ môi trường trong phát triển điện năng lượng tái tạo, điện năng lượng mới, qua đó tạo hành lang pháp lý để các bộ, ngành quy định cụ thể về quản lý, xử lý các tấm pin năng lượng mặt trời.

Bởi vì thực tế cho thấy việc phát triển quá “nóng” các dự án điện mặt trời trong khi chưa có cơ chế xử lý phù hợp tấm pin mặt trời hết hạn sử dụng đã tiềm ẩn nguy cơ đối với môi trường (Báo cáo số 2965/BC-UBXH15 ngày 3/10/2024 của Ủy ban Xã hội).

Rác thải từ các tấm pin mặt trời liệu có phải là chất thải gây nguy hại hay không? – Ảnh minh họa.

Giải trình vấn đề này, Bộ Công Thương cho biết đã rà soát và nhận thấy Dự thảo đã nêu về quy định có tính định khung về công tác bảo vệ môi trường trong quá trình phát triển điện năng lượng tái tạo, điện năng lượng mới.

Đối với quy định nguyên tắc về bảo vệ môi trường, Luật Bảo vệ môi trường đã có quy định, và các quy định này áp dụng chung cho tất cả các ngành, lĩnh vực.

“Theo đó, các hoạt động bảo vệ môi trường cần thực hiện theo quy định tại Luật Bảo vệ môi trường và hướng dẫn của các cơ quan nhà nước”, Bộ Công Thương nêu quan điểm.

Trước đó, tại báo cáo việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển năng lượng giai đoạn 2016-2021, Chính phủ đã cập nhật những thông tin mới liên quan đến xử lý rác thải từ pin mặt trời.

Mặc dù số lượng chưa nhiều nhưng Chính phủ đánh giá rác thải từ tấm pin mặt trời “cũng đáng được lưu ý”. Việt Nam mới tham gia thị trường năng lượng tái tạo nên chưa có các dự án điện mặt trời hoặc điện gió nào ở giai đoạn tháo dỡ.

Việc nghiên cứu các công nghệ và giải pháp thu hồi, xử lý và tái chế các tấm pin mặt trời hỏng trong thời gian tới cũng được tính đến. Điều này nhằm chủ động ứng phó trong cuối kỳ quy hoạch khi lượng chất thải từ pin mặt trời gia tăng với số lượng lớn.

“Trong tương lai, vào cuối kỳ quy hoạch khi số lượng loại chất thải này tăng lên có thể thí điểm xử lý”, Chính phủ nêu.

Căn cứ khoản 3 Điều 56 Nghị định số 08/2022/NĐ-CP, Chính phủ khẳng định: Việc quản lý, xử lý đối với các tấm quang năng thải bỏ, hỏng hóc sẽ theo thứ tự ưu tiên từ tái sử dụng, bảo dưỡng đến tận dụng linh kiện, tái chế, cuối cùng mới tới chôn lấp theo quy định của pháp luật.

Theo IEA Photovoltaic Power Systems Programme – IEA PVPS (Chương trình Hệ thống điện mặt trời – Thụy Sỹ), tổ chức này đã khảo sát, nghiên cứu về việc xử lý pin mặt trời hết hạn sử dụng từ rất lâu và ở nhiều nước. Theo tài liệu công bố của IEA PVPS, phản ứng, đánh giá ở các nước như sau:

EU: đã có quy định tỷ lệ tái chế/tái sử dụng pin mặt trời tại EU là 85%/80%.

Mỹ: Hiện không có luật lệ nào quy định về việc quản lý panel PV hết hạn sử dụng.

Nhật Bản: Không có quy định cụ thể về việc xử lý các pin mặt trời hết hạn sử dụng, các panel nếu phải thải bỏ (nếu không còn được sử dụng) thì được xử lý như chất thải rắn thông thường (không phải nguy hại). Tại Nhật Bản, các panel này cũng được tái chế để sử dụng.

Trung Quốc, Hàn Quốc: cũng có đánh giá tương tự như trên.

“Như vậy, không có nước phát triển nào coi pin mặt trời PV là chất thải nguy hại, mà đa phần coi là tài nguyên làm vật liệu đầu vào để sản xuất pin mặt trời mới hoặc cho các mục đích khác”, báo cáo của Chính phủ khẳng định.